Dit stuk gaat niet over helderziend zijn of over The sixt sense. Het gaat over imposter syndrome en hoe mensen die hier last van hebben vaak een vertekend beeld van de feitelijke waarheid hebben.

Hot topic natuurlijk, imposter syndrome. Een onderwerp waar ik me nu al meer dan een jaar in verdiep en waarvoor ik een workshop heb geschreven. Zowel in de gesprekken met coachees als in de artikelen en onderzoeken die ik omtrent dit onderwerp heb gelezen komt het vaak op één ding neer; het wereldbeeld van de imposter syndromers is vertekend. Zij hebben hun eigen waarheid gecreëerd en zoeken daar passende bewijzen bij.

Net als vroeger wanneer je een verslag of scriptie moest maken. (Zeg eens eerlijk ik ben vast niet de enige die uit luiheid opzoek ging naar de artikelen die mijn mening bevestigden.) Zo gaan ook de imposters opzoek naar bewijs dat zij niet goed genoeg zijn.

Hoe komt dit nu, en vooral hoe doorbreek je dit?

Voor ik wat meer ga vertellen over hoe dit komt eerst nog even kort voor degene die geen idee hebben wat imposter syndrome dan precies is. In 1978 bedachten de artsen Pauline Clance en Suzanne Imes de term Imposter Syndrome. Zij gebruikten dit als beschrijving voor gedrag van hoog presterende mensen waarbij zij hun prestaties internaliseren en daarom soms bang zijn dat ze als fraudeur worden ontmaskerd. Het gaat om gevoelens van tekortkoming die ondanks duidelijk feitelijk succes blijven bestaan gecombineerd met chronische twijfel aan zichzelf, hoe succesvol ze ook zijn in hun vakgebied.

Wat ik zelf erg belangrijk vind is om helder te maken dat het iets anders is dan onzekerheid. Het bestempelen van iemand met imposter syndrome als onzeker kan er zelfs voor zorgen dat een verbetering of vooruitgang uit blijft. Onzekerheid heeft te maken met angst voor falen en de angst niet capabel te zijn. Imposter syndrome heeft juist te maken met angst voor succes en de overtuiging dat eigen prestaties niet bijzonder(genoeg) zijn. Alsof ze de erkenning niet verdienen, niet omdat ze denken iets niet te kunnen.

Hoe zit dat dan met het vertekende wereldbeeld?

In het beeld hieronder maak ik (een deel) daarvan zichtbaar. Links is te zien hoe de overtuiging vanuit de imposter is. Zij zien de rest van de wereld als één. “Anderen weten meer dan ik”. Terwijl feitelijk, kun je er vanuit gaan dat de som van derden misschien in totaal groter is dan jij alleen, maar dat elk individu op zichzelf waarschijnlijk niet meer weet maar eerder evenveel. Dat verschilt natuurlijk per onderwerp. Een specialist in een bepaald onderwerp weet over dat specifieke onderwerp meer, maar overall kun je er vanuit gaan dat je collega’s niet meer weten dan jij.

Deze opvatting zoals hierboven uitgelegd is de basis, maar het gaat nog verder.

Hoe imposters deze gedachte verder uiten in hun dagelijks leven is door vast te gaan zitten in hun eigen belemmerende overtuigingen. Niet bewust uiteraard. Deze overtuigingen versterken hun wereldbeeld. Wat deze overtuigingen zijn verschilt natuurlijk per persoon maar ik zal het uitleggen doormiddel van een eigen voorbeeld.

Door mijn type* imposter syndrome vond ik het tijdens vergaderingen vooral heel er als ik een vraag niet direct kon beantwoorden. Al voorafgaande aan de meetings die ik had kon ik me zorgen maken over eventuele vragen. Ik vond; “Als ik een vraag niet direct kan beantwoorden, is dat niet goed genoeg”. Hoe ons brein werkt is dat we negatieve overtuigingen tot algemeenheden kunnen maken, zeker in geval van imposter syndrome. Mijn overtuiging werd dus: “Als ik een vraag niet direct kan beantwoorden, vinden mensen mij niet goed genoeg”.

Wat het schadelijke is van dit gegeven is dat die wereldbeelden uiteindelijk verankert worden in iemands gevoel. Vanuit het voorbeeld werd dit:
Ik voel me niet goed genoeg wanneer ik een vraag niet direct kan beantwoorden. Wij mensen handelen vanuit ons gevoel. Hierdoor ging ik elke meeting gestrest in omdat ik vond dat ik alles altijd direct moest weten. Daarnaast werd elke keer als ik iets niet direct wist de overtuiging sterker: Nu vindt iedereen mij incompetent.

Ondanks dat ik feitelijk gewoon goed presteerde, mijn collega’s nooit zeiden dat het niet goed was als ik een vraag niet direct kon beantwoorden en het überhaupt niet eens zo vaak voorkwam dat ik niet direct een antwoord paraat had, was mijn beeld gevormd.

Nu is dit één voorbeeld, van één persoon. Maar zoals dit voorbeeld zijn er honderden, daarnaast heeft zo’n 40% tot 70% van de bevolking last van imposter syndrome en leeft dus een grote deel van de mensen in een wereldbeeld dat niet gebasseerd is op wat er feitelijk gebeurt.

Een eerste stap is bewust worden van het gegeven dat jouw beeld misschien niet feitelijk is maar dat het een beeld is dat je zelf hebt gecreëerd. Daarna kun je je eigen overtuigingen gaan ontleden om je negatieve script te herkennen. Vervolgens kun je dat script gaan ombuigen. Het is mogelijk om alles weer helder te zien zonder je imposter bril op.

Wat gaat dit je brengen? Het afzetten van die bril?

Allereerst zal het de stres van twijfel aan jezelf en het ontmaskert worden als fraudeur verlagen. De beperkingen die je jezelf bewust of onbewust hebt opgelegd als gevolg hiervan zullen wegvallen, je staat meer open om nieuwe ervaringen aan te gaan én bovendien zul je eindelijk echt kunnen genieten van je eigen prestaties!

You are not an imposter, you are for real! –
It’s not luck, timing or a lie,…
You deserve it!

Meer weten over dit onderwerp of wil je mee doen aan de workshop: Who me? Ja jij! – omgaan met imposter syndrome, stuur me een bericht via LinkedIn, girl on the go of email: yldouvandijk@gmail.com

*In mijn workshop leg ik uit dat er verschillende type imposter syndrome zijn en dat deze elk hun eigen uitingen, belemmeringen en uitdagingen hebben.